مراجع اسناد و مدارک ، مطالعات و تحقیقات تعزیه در ایران

مراجع اسناد و مدارک ، مطالعات و تحقیقات تعزیه در ایران

جهل محرم قبل از این

چهل و یک محرم قبل از این ، شنبه اوٌل محرم 1396 ،  13 / 10 / 1354 خورشیدی برابر با  3 ژانویه 1976 به شدٌت در امور مردم شناسی ایران فعٌال بودم . 

در آن زمان چند محل برای فعالیت ، یا لا اقل کسب اسناد و مدارک ، و ارائه نوشته هائی درباره فرهنگ و هنرمردم ، و از آنجمله فرهنگ و هنرعاشورائی و عاشورائیان وجود داشت :

1 - بخش مردم شناسی دانشگاه تهران ( که پژوهشگر آن بودم ) . در سالهای 1351 و 1352شاهد مراسم عاشورا در شهر یزد بودم ، سال 1353 مراسم عاشورای ابیانه را نظاره گر شدم . سال 1353 به مراسم عاشورا در بازار تهران دعوت شدم که به دلیل مسافرت به ابیانه قادر به شرکت نشدم و همان سال بود که بین هیئت های عزاداری و پلیس در خیابان ناصر خسرو برخورد پیش آمده بود : یکی از هیئت ها و به دنبال آن سایر هیئت ها شعار داده بودند : « شاه ما یزیده ، خدا لعنتش کنه » و پلیس به آنان حمله کرده بود .. و...

2 - ( اگر اشتباه نکنم ) سازمان ملی فلکلور ایران ، اداره کلٌ فرهنگ عامٌه ، و اداره کلٌ روابط فرهنگی  در وزارت فرهنگ و هنر فعال امٌا ( در وزارتخانه یی که وزیرش بنام پهلبد که شوهر خواهر شاه بود ، و همسرش شمس ، هردو مسیحی شده بودند ! ) ملٌی گرای متجدد و نسبت به مراسم عاشورا بی توجه بودند ؛ یا اگر فعالیتی داشتند بنده بی اطلاع مانده ام . شاید محتویات ماهنامه « هنر و مردم » گویای این مطلب باشد .

3 - مرکز فرهنگ مردم سازمان رادیو تلویزیون ایران ، که به تبعیت از سیاست حاکم بر رادیو - تلویزیون ایران در آن زمان ، بسیار بیش از همه به مراسم مذهبی ، از جمله مراسم عاشورا می پرداخت ؛ در سال 1354 قرار بود که همراه گروهی از محققان باصطلاح ایرانشناس آمریکائی و فرانسوی در مراسمی در تهران شرکت کنم که گفته شد آن مراسم ساختگی است ؛ و بنده هم گرفتار آنفلو آنزا شدم . فردای عاشورا پروفسور باینُم استاد دانشگاه هاروارد ؟ به همراه آقای لُرد به مرکز فرهنگ مردم آمدند که اجابت دعوت همکاری با آنان ، به ویژه در مطالعات محلی در ( نوش آباد ؟ ) کاشان ، با پاداشی چشمگیر ! را انجوی شیرازی برعهده ی من نهاد و نپذیرفتم . 

4 - کتاب هائی که بیشتر تحت حمایت دولت و سازمان های حکومتی منتشر می شدند ؛ و از آنجمله مشهور ترین آنها « فرهنگ مردم سروستان » است که در بیش از 555 صفحه توسط سازمان رادیو - تلویزیون ملی ایران به قیمتی بسیار گزاف در چاپخانه وزارت اطلاعات آن زمان به چاپ رسید و به صورتی رایگان بین طرفداران برنامه رادیوئی « فرهنگ مردم » توزیع می گردید .  

5 - روزنامه ها که نسبتا" آئینه تمام نمای خواستهای نظام سیاسی ( و نه عموم مردم ) بودند و از جمله تفاوت مطالب آنان در محرم 1354 ، که مقاله محیط طباطبائی را که در آن سال روزنامه اطلاعات منتشر کرده است در این سایت می خوانید ، با عاشورای 1355  در شنبه 11 دی که مصادف با روز اوٌل ژانویه و عید سال نو مسیحی شده بود حاکی از تحولی بسیار سریع است .

در  سال 1355شاهد تعزیه در حسینیه نطنز بودم ، که فرماندار وقت ، حاضر در مراسم ، گفت دولت هزینه بسیار چشمگیری برای این مراسم پرداخته است .....

شاید سیاست رژیم سابق بر این بود که این مراسم ، با شکل و محتویات مورد تمایل وی ، حفظ شوند ؛ امٌا در شهرهائی کوچک و خاص و به خصوص روستاها ...